Koninginnedag en inhuldiging 2013
Amsterdam kijkt terug op een historische dag die feestelijk en in goede sfeer is verlopen. De Troonswisseling en de laatste Koninginnedag zijn onder grote publieke belangstelling gevierd. Nederland had 3 maanden om zich voor te bereiden sinds de?aankondiging van de troonswisseling waarin?Koningin Beatrix zegt dat het tijd is voor een nieuwe generatie die het overneemt:
De troonafstand vindt plaats in het Paleis op de Dam. De inhuldiging van het nieuwe staatshoofd in de Nieuwe Kerk.?De uitgangspunten voor de troonswisseling waren: feestelijk, open, veilig en ongestoord. Volgens mij is het goed gelukt om deze uitgangspunten op deze bijzondere dag in balans te houden.??De vrijmarkten konden gewoon doorgaan, behalve op plekken waar op 30 april plechtigheden rond de troonswisseling worden gehouden. De burgemeester wil het karakter van Koninginnedag in Amsterdam behouden.
Het totaal aantal bezoekers in Amsterdam is ongeveer vergelijkbaar met vorig jaar. Er zijn tussen de 700.000 en 800.000 mensen in de stad geweest om de laatste Koninginnedag te vieren en de evenementen rondom de Troonswisseling bij te wonen. Er was dit jaar meer spreiding van het aantal bezoekers over de stad en over de dag.?De goede sfeer in de stad is terug te zien in de inzet van de politie en hulpdiensten. Er zijn minder aanhoudingen geweest dan vorig jaar. Tot 22.00 uur waren er 84 aanhoudingen, veelal voor kleine zaken. Dat is 42% minder dan vorig jaar. Toen waren dat er 145 tot 22.00 uur. Ook het aantal meldingen bij de EHBO-posten en het aantal ambulanceritten geven een rustig beeld. Het aantal ambulanceritten tot 22.00 uur is 147. Vorig jaar waren dat er 217 tot 22.00 uur ?s avonds. Dat is een daling van 32%.
Demonstraties en mobilisatie via social media
Er zijn een aantal demonstratieplekken aangewezen, omdat bij online en irl bijeenkomsten diverse groeperingen actie wilden voeren tegen onder andere de monarchie. Ritzo ten Cate hield in de aanloop en dag zelf een artikelen. Uiteindelijk hebben zich volgens de gemeente Amsterdam op het Waterlooplein slechts 60 tot 70 mensen verzameld die een tegengeluid willen laten horen. Op de rest van de locaties was geen enkele demonstrant, zo stelde de gemeente.
Enige commotie was er rondom Joanna van der Hoek die werd aangehouden op de Dam. Eerder werd zij al weggeleid in Utrecht toen zij met een bordje ” Weg met de monarchie, het is 2013″ stond, wat enige publiciteit in Pauw&Witteman en ook?tweede kamervragen opleverde over vrijheid van meningsuiting. Joanna maakt onderdeel uit van de #Hetis2013?anti-monarchie beweging, voorzien van een Facebookpagina welke liaisons had met onder andere het?Nieuw Republikeins Genootschap (NRG)?die ook via het web actief waren en opriepen om in wit te komen. ?Ook via Twitter bood de politie excuses aan, ondanks het feit dat ze eerder ontkenden dat er sprake van een arrestatie was:
Onterechte aanhouding Maessen en Van der Hoek. Beiden worden met excuus retour gebracht naar het centrum van Amsterdam. #Troon
? Politie Amsterdam eo (@Politie_Adam) April 30, 2013
Bovenop het nieuws
De mediaverslaggeving is elk jaar sneller, zo lijkt wel, mede door toenemende berichtgeving op social media. Vrijwel alle media hielden een live blog bij en tweets werden door de NOS zelfs voorgelezen op televisie. Er zijn op 30 april zo’n half miljoen tweets verstuurd met pieken van honderden tweets per minuut. Voor velen was dit een goede manier om alle gebeurtenissen live te volgen. Zelfs van de F16’s die in de middag over Amsterdam vlogen werd met bijna dezelfde snelheid verslag gedaan.
Zoals gezegd is het rustig verlopen, maar zoals elk jaar waren er ook nu enkele tientallen dreigberichten online, zoals een 13-jarige jongen uit Tilburg die dinsdag op Twitter een bericht plaatste waarin hij schreef dat hij Beatrix zou doodschieten. ?Strax om drie uur sta ik in een balkon en schiet beatrix dood geen geentje?. De politie nam de jongen mee naar het bureau en ?heeft een stevig gesprek met hem gevoerd?. Er was dit jaar verscherpte aandacht voor social media, ook door de omvang van deze bijzondere Koninginnedag, en de recente bomaanslag bij de Boston Marathon en de dreigtweets die leidde tot sluiting van de scholen Leiden.
Crowd management via Twitter en apps
Naast een aantal Twitterkanalen was er speciaal voor de inhuldiging de 30Appril app gelanceerd, waarmee bezoekers?real-time informatie konden krijgen. De app was ontwikkeld met een speciale heatmap waarop je kon zien waar het te druk is in de stad, maar die is uiteindelijk verwijderd o
p advies van de telecombedrijven, omdat deze het telefoonnetwerk misschien te zwaar belast. De app bevatte ook de twitter streams van onder andere politie en gemeente zodat men op de hoogte kon blijven van de ontwikkelingen op de dag.
Ook is er “Kom naar de Kroning” app die op de dag van de inhuldiging een flexibel reisadvies voor in het openbaar vervoer of op de weg geeft.?De app begeleidt de reiziger bijvoorbeeld bij het parkeren in Amsterdam en adviseert een parkeerlocatie. Het is mogelijk om plekken te markeren en te bewaren, waardoor het terugvinden van je auto eveneens een eitje is. Relevante ontwikkelingen in de hoofdstad worden in tweets getoond, waardoor men goed op de hoogte is.
Koninginnedag 2012
Koninginnedag is rustig verlopen. Miljoenen mensen vierden feest en genoten van het warme weer.?Vanuit het ruimtestation ISS?twittert?Andr? Kuipers: ‘Oranje boven vandaag in het ruimtestation’. Verslaggever Nick Renooij van het Jeugdjournaal is op pad met de Jeugdjournaalbus en te volgen via?Twitter?voor veel foto’s van kinderen in actie op Koninginnedag.?Op de website brengt de NOS een drietal nieuwe interactieve tools. Iedereen die via sociale media als Twitter, Twitpic, Instagram of yFrog foto’s publiceert die te maken hebben met Koninginnedag 2012, ziet zijn of haar foto mogelijk terug in het?foto-overzicht?op nos.nl.?Verder heeft de NOS een?interactieve kaart?waarop u kunt zien wat en waar er in Nederland zoal getwitterd wordt over Koninginnedag. Ook filmpjes op YouTube en foto’s op Flickr vindt u hierop terug.
Ongeveer 60.000 mensen zijn afgekomen op het koninklijk bezoek in Rhenen en Veenendaal. Zo’n 15.000 Oranjefans stonden in Rhenen langs de route. In Veenendaal waren dat er circa 45.000. De koninklijke familie heeft het bezoek rond 13.40 uur afgesloten.?De politie waarschuwt in een?tweet?ramen en deuren goed af te sluiten en schuurtjes op slot te doen. Het aantal inbraken overdag is namelijk het grootst op Koninginnedag.?De politie van Rotterdam?twittert?dat de Stadhuisplein vol is. ‘De regio biedt genoeg andere feestlocaties’. Ook zouden er meldingen zijn van jongeren die onwel worden door te veel alcohol.?Omroep Brabant laat via Twitter weten dat de feestlocaties in Eindhoven erg vol raken. “Gemeente raadt aan om Markt, Stratumseind en Stadhuisplein te vermijden.” Op de koninginnemarkt in het Venlose stadsdeel Blerick heeft de politie 59 busjes pepperspray en 100 busjes traangas in beslag genomen. De 34-jarige marktkoopman uit het Duitse Schermbeck die deze wapens in zijn marktkraam aanprees, heeft een boete gekregen van 500 euro. De politie roept via Twitter op mensen die de verboden wapens hebben gekocht, die op het politiebureau in te leveren en zo een boete te voorkomen.De gemeente Utrecht roept mensen via?Twitter?op voldoende water te drinken, vanwege het warme weer. ?Aan de rand van Amsterdam zijn volop dancefeesten aan de gang, maar de gemeente waarschuwt dat het geen zin heeft daar nog naar toe te gaan. Alles is vol. Ook in het centrum van Amsterdam is het druk.?In de enorme stroom aan Twitterverkeer kan middels slimme filtering bekeken worden welke aspecten van invloed zijn op de openbare orde en veiligheid.
En duiding is lastig, want hoe serieus moet je dreigementen nemen gericht op het Koningshuis, zoals het bericht over het?djoeken?van Koningin?:
RT @KaranHarpal_97: RT @Kishan026: Morgen ga ik koningin djoeken/ jij ook al #opeenmissie
— Kishan (@Kishannn_) April 29, 2012
Er gebeurt natuurlijk vanalles in ons kikkerlandje, zoals hierboven tijdens de aubade in Veenendaal ontsnapten de schapen die moesten staan langs de wandelroute van het koninklijke gezelschap. De politie heeft ze gevangen en weer op tijd opgesloten. Het is allemaal gelukkig rustig verlopen.
Koninginnedag 2011
De Koningin en de koninklijke familie bezochten de?Limburgse?plaatsen?Thorn?en?Weert. Het was gezellig druk zonder grote incidenten.
In Rotterdam raakten parkeerplaatsen vol en werd reizen met de auto afgeraden. Eindhoven riep begin van de middag op om helemaal niet meer naar het centrum te komen. In Amsterdam was het traditioneel druk maar leek het iets rustiger dan voorgaande jaren.
Social media inzet in Amsterdam
Rond Koninginnedag 2011 zijn er 70 tweets verstuurd door de politie Amsterdam-Amstelland: 4 op 28 april, 20 op 29 april, 43 op de dag zelf en nog 1 op 2 mei. In deze periode heeft het korpsaccount ongeveer 1000 nieuwe volgers erbij gekregen. Door de vermelding op de ma-trixborden in de stad en de aandacht in de media zat de grootste groei opvallend genoeg op 29 april en niet op de 30e. De tekst op de matrixborden leverde ook positieve reacties op, mensen maakten er foto?s van en twitterden die voorzien van positief commentaar. De dagen na Koninginnedag zijn 225 volgers weer afgehaakt. Daarnaast is er een toename in het aantal volgers van twitterende buurtregisseurs waargenomen.
De tweets bereikten niet allen de 5300 tot 6300 volgers van het account, maar werden ook veelvuldig doorgestuurd. Via retweets bereikten sommige tweets nog eens 10.000 mensen. De berichten die het meest werden doorgestuurd waren een aankondiging over het twitteren, een bericht waarin werd afgeraden om naar het Museumplein te gaan en een waarschuwing tegen inbraken.
Vooraf bestond de inhoud van de tweets uit een aankondiging dat er getwitterd zou worden, de regels, gevolgen van het niet aan de regels houden (met name gericht op spoorlopers), reisadviezen en een preventieadvies tegen inbrekers. Op de dag zelf werd getwitterd over de drukte (inclusief het advies om bepaalde locaties te mijden), over afsluitingen, over aanhoudingen en boetes voor spoorlopers. Ook werd er gereageerd op berichten over een schietincident. Bijgehouden werd welke tweets opvolging behoeven, zoals berichten over tijdelijke afzettingen. Er werd een update gegeven als de toegang weer vrij was.
Vooraf waren tweets geformuleerd, maar deze werden aangepast aan de situatie op het moment zelf (zo werd het vooraf geformuleerde reisadvies via Station Zuid aangepast naar Zuid of Centraal Station toen bleek dat de drukte zich goed verspreidde). 14 keer werd er antwoord gegeven op vragen. Niet alleen op de dag zelf, maar ook op 29 april kwamen al vragen binnen. Daar moet met de bezetting rekening mee gehouden worden: het verdient de aanbeveling om ook de dag voor het evenement Twitter te monitoren en te reageren op vragen. Vooraf zou ook al nagedacht kunnen worden hoe er gereageerd wordt op vragen en opmerkingen (met name negatieve berichten). 8 keer werd een bericht van partners als Prorail geretweet.
Vooraf was er contact geweest over de inzet van Twitter en contactgegevens van degene die bij de partners het Twitteraccount beheert waren bekend. Dit zorgde ervoor dat overleg en afstemming mogelijk was. Deze berichten kwamen op uiteenlopende wijze tot stand. Vooraf waren er suggesties opgesteld. Daarnaast werd er geput uit het doorlopende journaal en informatie van de operationeel commandant en crowd manager. Social media monitoring vond plaats via de hashtag #qday020 en keywords op Twitter. Daarnaast werden de mentions @politieaa in de gaten gehouden. Ook werd er overlegd met woordvoering, omdat sommige tweets aanleiding waren voor berichten in de media. Tweets werden soms ??n op ??n overgenomen, zonder een ver-zoek om verdere toelichting. Dit laat zien dat een zorgvuldige formulering van belang is. Ook werd de woordvoerder gebeld met vragen over tweets, waardoor een goede afstemming nodig is.
De ?twitteraar? zat tijdens Koninginnedag in de commandokamer. Dit is positief ervaren: niet alleen was de twitteraar op de hoogte van wat er zich afspeelde in de stad, waardoor goed gereageerd kon worden op vragen en geruchten, maar ook werd het door de overige aanwezigen als prettig ervaren om via de tweets een beter beeld te krijgen van wat er speelt in de stad. Door burgers werd positief gereageerd op de vele tweets: via Twitter lieten zij spontaan hun waardering blijken. De politie Amsterdam-Amstelland heeft de indruk dat door het snelle reageren het imago werd versterkt dat de politie direct en accuraat reageert op meldingen. Ook werkte het de-escalerend.?De politie heeft de indruk dat vooral mensen bereikt werden die onderweg waren. De grote massa op de pleinen werd nauwelijks bereikt omdat het 3G-netwerk daar overbelast was. De-ze indruk is gebaseerd op het feit dat er weinig werd getwitterd vanaf de pleinen, maar er wel veel tweets waren met ?op weg naar?.? en ??.was leuk?. Daarom is het goed dat de tweets werden gebruikt in aanvulling op onder andere flyers en matrixborden (Kruijer, 2011).
Koninginnedag 2010
In 2010?bezochten?koningin Beatrix?en haar familie op?30 april?2010?de?Zeeuwse?plaatsen?Middelburg?en?Wemeldinge. Deze dag was tevens het 30-jarige regeringsjubileum voor de koningin. Premier Balkenende feliciteerde de koningin voorafgaand aan de viering van Koninginnedag. Hij memoreerde aan de?dramatische gebeurtenissen?vorig jaar in Apeldoorn en riep de Nederlanders op van Koninginnedag een ‘feest van verbondenheid’ te maken. “Laat Koninginnedag 2010 het feest zijn zoals het hoort te zijn: ongedwongen, vrolijk en zonder wanklank.” In Wemeldinge en Middelburg waren?strenge veiligheidsmaatregelen?van kracht om het bezoek van de koningin in goede banen te leiden. Alle mensen die langs de route wonen waren van tevoren gescreend en bezoekers mochten door de politie worden gefouilleerd. Mensen konden niet meer, zoals andere jaren, meelopen langs de route. In het centrum van Wemeldinge en Middelburg hielden beveiligingscamera’s het publiek in de gaten.
Zichtbaar opgelucht bedankte de koningin Wemeldinge en Middelburg voor de organisatie van een dag die feestelijk en zonder incidenten is verlopen. “U heeft ons en het land Koninginnedag teruggegeven”, besloot Beatrix haar dankwoord.?Ook prins Willem-Alexander zei in een kort interview op televisie blij te zijn, dat met deze vlekkeloos verlopen dag in Zeeland een nieuwe start van de viering van Koninginnedag is gemaakt.Buiten de Zeeuwse plaatsen vonden enkele problemen plaats op Koninginnedag:
Bende op straat in Den Haag
In Den Haag is het de hele dag een bende op straat, door de staking van de straatvegers. Onveilige situaties, waar de gemeente vooraf bang voor was, hebben zich voor zover bekend niet voorgedaan.
Staking reinigingspersoneel Amsterdam
In Amsterdam hield het personeel van de gemeetelijke reinigingsdienst een 24-uursstaking. Hierdoor hoopte het vele afval dat zoals ieder jaar ontstond, zich nog hoger op dan in voorgaande jaren. Een oproep van waarnemend burgemeester?Lodewijk Asscher?aan bezoekers om zelf hun afval op te ruimen leek weinig gehoor te krijgen. Er deden zich door deze situatie echter geen ongelukken voor. Wel moesten trams omgeleid worden doordat de rails tijdelijk onbruikbaar waren. Na het aflopen van de 24 stakingsuren werd het reinigen van de stad weer snel opgevat.
Ontregeling van het treinverkeer
Net als op?Koninginnedag 2001?raakte het treinverkeer van en naar Amsterdam ontregeld doordat mensen in de trein aan de?noodrem?trokken. Dit gebeurde in twee treinen, waarna reizigers over het spoor besloten te lopen om alsnog het?station Amsterdam Centraal?te bereiken. Hierdoor werd het treinverkeer in grote delen van de hoofdstad stilgelegd. Rellen bleven uit. Later op de middag kwam het treinverkeer weer langzaam op gang.
Feyenoordhooligans in Eindhoven
In?Eindhoven?werd ’s middags een?noodverordening?in werking gesteld door burgemeester?Rob van Gijzel, nadat gebleken was dat een groep ‘Feyenoord-hooligans’ zich naar de stad had begeven met de vermoedelijke bedoeling om ongeregeldheden te veroorzaken. In deze groep zouden zich ook personen bevinden die betrokken waren geweest bij de?strandrellen in Hoek van Holland?in augustus 2009. Er werd veel politie ingezet in het centrum en bij?station Eindhoven?en zij die als hooligan konden worden ge?dentificeerd, werden terug naar huis gestuurd.
Koninginnedag 2009
Op Koninginnedag 2009 reed in?Apeldoorn?een auto in op een optocht waar ook de?koninklijke familie?deel van uit maakte, met acht doden tot gevolg, onder wie de bestuurder van de auto,?Karst Tates. De koninklijke familie bleef ongedeerd.
De auto, een zwarte?Suzuki Swift, reed over de Jachtlaan in de richting van de Zwolseweg, ramde afscheidingen, schepte op het kruispunt Jachtlaan-Loolaan 17 mensen uit het publiek en reed vlak langs honderden toeschouwers, waaronder fotografen, journalisten en cameramensen en kwam daarna tot stilstand tegen De Naald. De open bus waarmee de koninklijke familie werd vervoerd reed op dat moment juist langs dat punt, zo’n vijftien meter verderop aan de andere kant van de weg, waardoor zij mede getuige was van de klap. De bus zelf werd niet geraakt, en dit alles was deels live te zien op televisie.
Direct na het incident reed de bus door naar?Paleis Het Loo, waar de koninklijke familie in veiligheid werd gebracht. De koningin en haar familie, die getuige waren van de botsing, waren zeer aangeslagen door het gebeuren.
Politieagenten verleenden direct?eerste hulp?aan de bestuurder. Daarbij zou de bestuurder volgens het?Openbaar Ministerie?hebben aangegeven dat hij de koninklijke familie zou hebben willen aanrijden.?De auto werd direct met hulp van een hond onderzocht door het?Explosieven Opruimingscommando Koninklijke Landmacht; het onderzoek was live op televisie te volgen. Door hulpdiensten werden co?rdinatieniveaus?GRIP 3 ?afgekondigd.?Aanvankelijk werd, toen nog niet duidelijk was dat de dader alleen handelde, eveneens hoge prioriteit gegeven aan de vermissing van een gepantserd Defensievoertuig. Bij die vermissing was het onduidelijk of het voertuig nog munitie aan boord had.
De bestuurder van de Suzuki werd reeds dezelfde middag ge?dentificeerd als?Karst Tates?uit de?Gelderse?plaats?Huissen, en omdat het kenteken ook op televisie te zien was ontstond ook een online klopjacht. Tates werd kort na het tot stilstand komen van de auto, waarin hij door de toegesnelde politie zwaargewond werd aangetroffen, aangehouden op verdenking van het plegen van een?aanslag?op de Koning (art. 92 van het?Wetboek van Strafrecht) en op de vermoedelijke opvolger van de Koning en diens echtgenote (art. 108 WvSr) en van?doodslag?of?moord?(art. 287 en 289 WvSr) op mensen uit het publiek.?Tates overleed in de nacht van 30 april op 1 mei om 02.58 uur in een ziekenhuis in?Deventer?als gevolg van hersenletsel dat hij had opgelopen bij zijn actie.
De dood van Tates betekende het stopzetten van het?strafrechtelijke onderzoek?tegen hem. Het onderzoek naar de toedracht van de aanslag werd wel voortgezet.?Reeds op 30 april verrichtte de politie?huiszoeking?in zijn woning om aanwijzingen te vinden over zijn drijfveren en eventuele andere personen die erbij betrokken zouden kunnen zijn. Volgens burgemeester?Harry de Vries?van de gemeente?Lingewaard, waarvan Huissen deel uitmaakt, was er tussen de man en de bewoners?“een redelijk normaal contact”.?“Hij leefde niet met de gordijnen dicht. Het is evenmin zo dat zijn appartement al leeg is. Hij zou pas per 1 juni het pand uit gaan. Er is een normaal interieur?. Daarbij zei hij dat de man?“volstrekt de weg kwijt was in het leven”. Er zouden echter geen signalen voor het drama zijn geweest.?
Om 12.15 uur werd besloten om het resterende offici?le programma in Apeldoorn te staken.?Ook elders in het land, onder andere in?Rotterdam,?Utrecht?en?Groningen, werden offici?le festiviteiten afgelast. Dit gebeurde geleidelijk, zodat niet alle feestgangers tegelijkertijd huiswaarts zouden keren. De?vrijmarkt?in Amsterdam ging door. In Amsterdam waren, zoals ieder jaar, honderdduizenden mensen op de been; dat jaar circa 600.000. Als alle evenementen tegelijk zouden worden afgelast, zou dit kunnen leiden tot gevaarlijke situaties.
De?PvdA?kondigde ’s avonds de afgelasting aan van de?1 mei-vieringen?de volgende dag. Alom werd gevreesd dat ook de traditionele jaarlijkse Koninginnedag-viering in Nederland voortaan niet meer op de gebruikelijke wijze zou kunnen blijven plaatsvinden.?Op het incident kwamen uit het hele land geschokte reacties.?Koningin Beatrix, voor wier ogen zich het drama had afgespeeld, betuigde, ook namens de rest van haar familie, haar medeleven met de slachtoffers. Ze hield een korte toespraak op televisie:
Daarin zei ze:
Onderzoek
Begin september 2009 werden de rapporten gepubliceerd van de drie onderzoeken. De?Nationale Recherche?deed het justiti?le, strafrechtelijke onderzoek, de gemeente Apeldoorn liet haar eigen handelen onderzoeken door de?Inspectie Openbare Orde en Veiligheid?(IOOV) en de Nationaal Co?rdinator Terrorismebestrijding (NCTb) droeg zorg voor de evaluatie van de beveiliging van de koninklijke familie. In het rapport van het strafrechtelijk onderzoek stond onder meer dat Karst T. in zijn laatste woorden eerst Duits had gesproken en daarop tegenover de wachtmeester van de marechaussee?prins Willem-Alexander?een?“fascist”?en een?“racist”?had genoemd. Volgens Justitie waren leden van de koninklijke familie het doelwit van Tates. Of hij het op hun levens had voorzien was echter niet duidelijk geworden. Zijn gedragingen werden?“su?cidaal”?genoemd.
Tates handelde alleen, concludeerde Justitie. Toen hij nog bij kennis was na de aanrijding zou hij tegenover de politie hebben bevestigd dat hij de bus met de koninklijke familie wilde raken. Hij zou hebben gezegd:?“De koningin, de koningin”. Volgens Justitie was niet met zekerheid vast te stellen dat hij?zelfmoord?had willen plegen. Eerder zou familie van hem hebben gevreesd dat hij een einde aan zijn leven zou willen maken. Justitie achtte het onwaarschijnlijk dat Tates vanuit een bepaaldeideologie?of?levensbeschouwing?handelde. Ook zouden er geen aanwijzingen zijn gevonden dat Tates een extreme aversie tegen het Koninklijk Huis zou hebben gehad. Wel zou hij in 2004 tegen een oud-werkgever hebben gepocht dat hij?“beroemd zou worden”. Daarbij zou hij lacherig hebben gezegd dat hij dacht aan “een aanslag op het Koninklijk Huis”
Bronnen: Wikipedia,?NOS,?Twitter voor Crowd Control,