Veel bommenmakers vinden het leuk om de resultaten van hun werk online met anderen te delen. Die kunnen dan gelijk een brief verwachten van de in 2011 opgerichte Task Force Opsporing Vuurwerk Bommenmakers, een digitale gele kaart dus.
De politie kan meekijken op YouTube. Maar?rechercheurs zullen hun uiterste best moeten doen, aldus Pyrogekkie, 27 jaar, omgeving Amsterdam en groot liefhebber van illegaal zwaar vuurwerk en bijbehorende filmpjes?hij op,??’Het is lastig. Ze moeten je gegevens achterhalen via het IP-adres van je computer. Pyrogekkie heeft zijn voorzorgsmaatregelen genomen. Zijn computer is aangesloten op een beveiligde server en dito netwerk. Zo vinden ze nooit het IP-adres van mijn computer terug. Het is net alsof mijn mailtjes uit het buitenland zijn verstuurd.’
Sinds zijn bestelling van 1000 euro uit Polen vorige maand door de politie werd onderschept, is hij terughoudender. ,,De politie kan meekijken op YouTube.?? Maar, merkt hij op, rechercheurs zullen hun uiterste best moeten doen. ,,Het is lastig. Ze moeten je gegevens achterhalen via het IP-adres van je computer.
Pyrogekkie heeft zijn voorzorgsmaatregelen genomen. Zijn computer is aangesloten op een beveiligde server en dito netwerk. ,,Zo vinden ze nooit het IP-adres van mijn computer terug. Het is net alsof mijn mailtjes uit het buitenland zijn verstuurd.
Van de strenge straffen heeft hij nog niets gemerkt. Voor de lading illegaal vuurwerk uit Polen heeft hij een transactie van het OM aangeboden gekregen. ,,Geen celstraf, want ik had nog geen strafblad. Het was ook niet heel veel,?? zegt hij over de partij van ruim 70 kilo. ,,Ik denk dat het een boete van ongeveer 3000 euro wordt. Ook geen pretje.
Toch zullen de aangekondigde strenge straffen en betere opsporingsmethoden Pyrogekkie moeilijk kunnen weerhouden. ,,Het is mijn hobby, van jongs af aan. Het zal sommige mensen afschrikken. Maar zolang in Nederland alleen licht vuurwerk te krijgen is, blijft vuurwerk uit het buitenland komen.
Een nieuwe? Task Force Opsporing Vuurwerk Bommenmakers? gaat zich speciaal op die filmpjes richten. Cees Meijer van de stichting Consument en Veiligheid: ,,In de praktijk zullen we zo n filmpje downloaden, bewerken en op het kanaal van de Task Force zetten.
,,Iedereen die het filmpje dan ziet, krijgt op de plek van de knal een waarschuwing van ons in beeld dat dit gevaarlijk en strafbaar is. En de persoon die het filmpje op internet zette, krijgt een persoonlijke aan hem of haar gerichte mail met het verzoek het filmpje te verwijderen. Anders riskeert hij of zij een zware straf. Ook zal zijn kanaal voortaan onder toezicht staan van de Task Force. We hebben nu al 130 filmpjes opgespoord en aan iedere afzender een persoonlijke boodschap ingesproken en toegezonden.
De stoere taal van justitie maakt ook weinig indruk op Jeroen (31, Rotterdam). ,,Strenger straffen, beter controleren: ze zeggen het elk jaar. De sluiproutes krijg je mee bij de vuurwerkhandelaren in Belgi?.? ?Zijn vlinderbom aangevuld met een fles kerosine, gekocht bij een tankstation, prijkt nog altijd op YouTube. Bij het afsteken opletten of geen politie in buurt is en je bent nagenoeg ongrijpbaar, zegt de Rotterdammer. ,,En op de dag van oud en nieuw zelf heeft de politie toch wat anders te doen.
Film vuurwerk en aanbieding vuurwerk via Twitter
Oorlogszone door zwaar vuurwerk
Vuurwerkvandalisme loopt door de steeds zwaardere explosies uit de hand. PostNL is tonnen kwijt aan de beveiliging en reparatie van brievenbussen, terwijl gemeentes ervoor moeten waken dat containers en papierbakken niet in een vlammenzee verdwijnen. ‘Het is gewoon niet meer veilig op straat.’ Den Haag Opgeblazen bushokjes, brandende papiercontainers, gesneuvelde ruiten en doffe dreunen van explosies in de verte gaan vergezeld van een penetrante kruitlucht.
Nee, dit is niet revolutionair Ca?ro of opstandig Libi?, het is Nederland tijdens de vaderlandse vuurwerkmanie tussen kerst en oud en nieuw. De onschuldige astronauten en de gillende keukenmeiden zijn vervangen door nitraten, Cobra’s 6 en lawinevuurpijlen die het Nederlandse straatbeeld een oorlogsaanblik geven. Het als leuk knalwerk gepresenteerde vuurwerk bestaat namelijk in werkelijkheid uit zware explosieven die de kracht hebben van militaire granaten.
Ge?nspireerd door Youtube-filmpjes met spectaculaire explosies, bewerken jongeren in Nederland dit illegale vuurwerk met benzine of andere chemische stoffen. De gevolgen laten zich raden. Waar het tien jaar geleden nog een hele prestatie was om met rotjes of strijkers blikjes en flesjes op te blazen gaan nu complete bushokjes, scooters en auto’s de lucht in. Op Youtube is te zien hoe tieners zo’n ge?mproviseerde bom laten exploderen op een basketbalveldje, waarna een groot deel van het veld onbegaanbaar is omdat het door de toegevoegde benzine blijft fikken. Dat illegaal vuurwerk zonder een creatieve toevoeging ook vernietigend kan zijn, blijkt uit een ander filmpje. Vandalen laten een scooter in vlammen exploderen door een lawinevuurpijl onder het zadel te duwen. Scherven worden tientallen meters verderop teruggevonden.
‘De schadegevallen worden zwaarder en het letsel ernstiger’, zegt Cees ?Meijer, co?rdinator van de Taskforce Vuurwerkbommenmakers. Daarom verandert de overheid Nederland noodgedwongen elk jaar in anticipatie op de viering van het nieuwe jaar in een ware vesting. ‘Wij noemen dit altijd operatie oud en nieuw’, zegt een woordvoerder van de gemeente Amsterdam met enig sarcasme. Brievenbussen moeten of afgesloten worden of compleet verwijderd. Hetzelfde geldt voor vuilnisbakken en papiercontainers die vanwege het vuilnis in combinatie met het vuurwerk groot brandgevaar opleveren.
Landelijke cijfers over de kosten zijn er niet. Maar bij de grotere gemeenten kan het om tonnen gaan. Ondanks de voorzorgsmaatregelen sneuvelen elk jaar nog honderden publieke voorzieningen. Zo werden vorig jaar in Utrecht 96 prullenbakken, 70 kliko’s en 14 verkeerspalen met vuurwerk vernield.
Volgens Meijer van de Taskforce ligt de doorgeslagen opblaasdrang in Nederland voor een groot deel aan sociale media als YouTube waarop handleidingen voor bommen gemakkelijk kunnen worden uitgewisseld. ‘Daarnaast stimuleert het ook haantjesgedrag onder die jongens. Wie kan de zwaarste explosie veroorzaken? Dat is de kern van het probleem.’ De ironie wil echter dat de sociale media een ‘prachtige kans’ bieden om vandalen gemakkelijker op te sporen, aldus Meijer. ‘Ze bieden het bewijs zelf aan.’ ?De Task Force Opsporing Vuurwerk Bommenmakers heeft een kaart van Nederland online gezet met daarop meer dan honderd filmpjes van explosies van vuurwerkbommen. De politie vraagt burgers de makers van de bommen te identificeren en te melden. De filmpjes van de vuurwerkexplosies zijn te vinden op taskforceovb.nl.?Al tachtig procent van de achterhaalde mensen heeft hun ?instructie- en pronkfilmpjes offline ?gehaald. ‘Ze worden kennelijk toch ?nerveus wanneer een brief van Justitie op hun mat valt.’
De autoriteiten hameren op het verwijderen van de filmpjes omdat ze vaak als inspiratie dienen voor anderen. Door ze weg te halen kunnen ze andere mensen niet op idee?n brengen.” Daarom staan op de vuurwerkkaart alleen filmpjes waarop de bommen tot ontploffing worden gebracht. We laten de vervaardiging niet zien, omdat we die niet willen promoten.” Als iemand een filmpje van internet heeft gehaald, is daarmee de kous nog niet af. In sommige gevallen wordt ook geprobeerd makers van bommen te vervolgen.Van de 130 te kijk gezette bommenmakers, komen er vijf uit Limburg. Op hun filmpjes op YouTube is bijvoorbeeld te zien hoe ene ‘Dark SpookyNl’ een vuurwerkbom van deodorant en nitraat ergens in Maastricht laat ontploffen. Ook vuurwerkmakers uit Gennep, Ospel, Heerlen en Venray staan op de kaart, zij het vrijwel onherkenbaar. De taskforce roept het publiek op om bij vuurwerkoverlast via Meld Misdaad Anoniem door te geven waar een ontploffing heeft plaatsgevonden. Op die manier hoopt de politie in kaart te brengen rin welke buurten de bommenmakers actief zijn.
Jongere koopt zwaar vuurwerk via social media
Jongeren kopen steeds vaker vuurwerk via sociale media als Marktplaats en Facebook. Het gaat in veel gevallen om zwaar professioneel knalvuurwerk. Tijdens de levering, vaak op een geheime locatie, lopen kopers bovendien het risico beroofd te worden.
,,Het gaat vaak om flinke bedragen, tussen 500 en 3000 euro”, aldus Meijer. Volgens hem gaat het meestal om spaargeld of geld dat in de herfstvakantie met een bijbaantje is verdiend. ,,We roepen ouders daarom op het uitgavenpatroon van hun kinderen in de gaten te houden.” Zij kunnen dan ingrijpen als hun zoon of dochter ineens veel geld opneemt.
De jongeren worden door tussenpersonen benaderd en verzocht met contant geld naar een geheime plaats te komen om de bestelling op te halen en af te rekenen. ,,Het ontbreekt de politie aan capaciteit en menskracht om dit soort locaties in de gaten te houden”, weet Meijer. Hij waarschuwt voor berovingen. ,,Die komen niet vaak voor, maar onlangs werden jongeren in Rotterdam slachtoffer van een ripdeal. Ze dachten op een geheime plaats zwaar knalvuurwerk te gaan kopen, maar werden bij aankomst door criminelen beroofd van circa 2000 euro aan spaargeld.”
Nieuw op de markt is volgens Meijer de Big Boy. ,,Die is zes keer zo sterk als de populaire Cobra, net zo zwaar als een handgranaat. Levensgevaarlijk voor omstanders, objecten en natuurlijk voor de jongeren die ze afsteken.” En volgens de co?rdinator wachten die met het afsteken niet tot de jaarwisseling. ,,Dat doen ze in de hele maand november en in december. Het gaat om de lol, de fun, en dan maken ze er meestal ook nog een filmpje van dat ze op YouTube zetten.”
Enkele jaren geleden kwam er naar schatting 2 miljoen kilo illegaal professioneel vuurwerk Nederland binnen; dit jaar is dat nog maar 1 miljoen kilo. Toch maakt Meijer zich zorgen. ‘De daling komt door Belgi?. Daar mogen niet-professionals geen professioneel vuurwerk meer kopen.’ Inmiddels komt het meeste illegale vuurwerk uit Oost-Europa. Voorheen werd vooral siervuurwerk illegaal gekocht, tegenwoordig is dat zwaar knalvuurwerk. ‘Het zijn in feite bommen en handgranaten’, zegt Meijer.
Volgens hem stimuleren de malafide vuurwerkhandelaren jongeren om op YouTube filmpjes te plaatsen van zelfgemaakte vuurwerkbommen, in de hoop dat ook anderen ge?nspireerd worden om illegaal vuurwerk te kopen en zelf een bom te maken. ‘Er worden prijzen uitgereikt aan de beste filmpjes; soms krijgen de jongeren geld.’
Donderdag is een grote handel in illegaal vuurwerk opgerold. De hoofdverdachte zou aan meer dan honderd mensen geleverd hebben. Nog zes verdachten zijn aangehouden. Ook is ruim 1.500 kilo vuurwerk in beslag genomen, plus zeven voertuigen en 14?duizend euro aan contanten. De verdachten komen uit Zaandam, Nunspeet, Apeldoorn, Capelle aan den IJssel en Veenoord.
Europese regels ontbreken – Big Boy kopen op Facebook
Vuurwerk met de kracht van een handgranaat. Gewild bij jongeren die het simpel bestellen op internet. Levensgevaarlijk voor gebruiker ?n pakketbezorger.
Widowmaker, Cobra en Atomicos. Zwaar vuurwerk dat in Nederland verboden is, maar gemakkelijk via internet te bestellen. Jongeren doen dat steeds vaker via Facebook of Marktplaats, waarschuwt de Task Force Opsporing Vuurwerk Bommenmakers. En het gaat om steeds zwaarder vuurwerk.
Het nieuwste, levensgevaarlijke speelgoed heet Big Boy, vertelt Cees Meijer. Knalvuurwerk met de kracht van een handgranaat. Je kunt er een kleine brug mee opblazen.?Een flinke Big Boy (prijzen zijn afhankelijk van kruitgewicht) doet op het web een euro of 25. Meijer houdt het erop dat in de handel in illegaal vuurwerk jaarlijks tussen de 20 en 30 miljoen euro omgaat. Een ruwe schatting.
Het vuurwerk is te bestellen via bedrijfjes met een internetadres in Belgi?, Polen of andere voormalige Oostbloklanden. Zo komt de populaire Big Boy Delova Rana uit Tsjechi?. Een argeloze pakketbezorger levert het thuis af. “Levensgevaarlijk. Je moet er niet aan denken wat er onderweg mis kan gaan”, verzucht Meijer.
Ook maken criminele netwerken gebruik van contactpersonen in Nederland. Die plaatsen advertentietjes (voor de goede verstaander dan) op het web als ‘Cobra 6 zoekt nieuwe eigenaar’. Jongeren die het vuurwerk bestellen, wordt dan gevraagd met contant geld naar een bepaalde plek te komen. Met het risico daar te worden beroofd. Want het gaat doorgaans om veel geld. Tussen de 500 en 3.000 euro is heel gewoon, weet Meijer.
De handel is voor de politie lastig aan te pakken, omdat het gaat om vuurwerk dat in het buitenland aan particulieren verkocht mag worden. Alleen in Nederland mag het niet worden verkocht. Europese regels ontbreken.
De politie jaagt sinds een paar jaar fanatiek op illegaal vuurwerk zoals ‘Big Boys’. Maar deze klopjacht maakt ze juist populair, zegt de kenner.
Gekketurk twittert: Cobra 6 is leip man [ haha.
Joey twittert: Dit jaar ga ik nick weer opblazen met een cobra 6 (:
Hoe harder de politie zegt dat Cobra’s levensgevaarlijk zijn, hoe sneller het knalvuurwerk rondgaat in de social media. Op YouTube kun je filmpjes vinden van ijskasten die uit elkaar spatten door een Cobra 6. Er is ook een video van een autootje dat uiteengereten wordt door een Cobra, maar die is nep, zeggen kenners. Bangmakerij.
Schrik aanjagen is inderdaad de bedoeling, zegt Ad Nieuwdorp van de Taskforce Opsporing Vuurwerk. De makers van sensatiefilmpjes moeten bang zijn dat ze worden opgepakt, en ouders moeten weten waar hun kinderen mee rondlopen.
De politie-eenheid werd opgericht nadat op 1 januari 2011 in Groningen een 17-jarige jongen overleed bij de ontploffing van een vuurwerkbom. Vorig jaar is bij Oud en Nieuw voor het eerst sinds lang geen dode gevallen en waren er 5 procent minder gewonden – al neemt het aandeel van de zwaar gewonden daarbij toe. ,,Maar je denkt wel: het is meer geluk dan wijsheid”, zegt Nieuwdorp.
De regels zijn verscherpt sinds in Enschede in 2000 de opslag van het bedrijf S.E. Fireworks explodeerde: 23 mensen kwamen om, 200 woningen werden verwoest. Tegenwoordig zijn rakethouders en veiligheidsbrillen met Oud en Nieuw heel normaal. Nieuwdorp komt minder knutselwerk tegen: mensen die kruit uit strijkers halen en in een flesje stoppen. Alles voor de hardste knal.
Maar tegenwoordig hoef je voor hard niet meer te knutselen. Hard is gewoon te koop, alleen niet legaal in Nederland: de Cobra 6 uit Itali?. 28 gram flitskruit, bijna vijftien keer zoveel als toegestaan. ,,De nieuwe hype”, zegt Nieuwdorp. Iets veiliger dan knutselwerk, geeft hij toe.
Vuurwerkliefhebbers vinden dat de politie overdrijft. Het is waar, zegt Toon Gemmink van de site Freakpyromaniacs.com, ,,als je een Cobra 6 in je hand hebt en die ontploft, is de kans groot dat je het niet overleeft. Maar dat de politie op tv zegt dat ‘hele huizenblokken worden weggevaagd’ als bij iemand een voorraadje explodeert, is onzin.” Gemmink zegt wel: blijf er vanaf. Hij onderstreept dat veel vuurwerk dat in Nederland als illegaal in beslag wordt genomen, naar Europese normen veilig is; het is alleen illegaal omdat het zonder vergunning is ingevoerd.
Ook Ruben Koet, de man achter http://xtremerides.nl, met filmpjes over vuurwerk, is sceptisch over het publiciteitsoffensief van de politie. Die maakt volgens hem het hardste knalvuurwerk juist populair. ,,Er was ??n jongen die uit Polen Big Boys haalde: 100 gram explosieve lading. Hij is opgepakt. Maar sinds op tv is geweest dat Big Boys ‘net handgranaten’ zijn, word ik gek gemaild of ik ze kan bestellen.”
Illegaal vuurwerk wordt online besteld. ,,Je sluit de ene postordersites, dan popt meteen de volgende weer op”, zegt Nieuwdorp. Met jongens – het zijn bijna allemaal autochtone jongens, zegt Nieuwdorp – oppakken is wel zo’n beetje de grens bereikt van wat de politie vermag. Belangrijk is nu afspraken te maken met landen die exporteren, zegt Nieuwdorp. ,,In Belgi? kon je tot voor twee jaar geleden met een uittreksel van de Kamer van Koophandel zo vuurwerk kopen. Dat is niet meer zo. Nu zie je dat de illegale handel zich verplaatst richting Itali? en Polen. Wat doe je eraan? Er zijn binnen Europa geen grenzen meer. Het moet op beleidsniveau worden veranderd. Onze minister is een paar jaar geleden met China gaan praten. Sindsdien zie je haast geen lawinepijlen meer in Nederland.”
Klachten over knallen
Op een vuurwerkmeldpunt dat zaterdag op initiatief van 15 afdelingen van GroenLinks is geopend zijn tot nog toe 1.500 klachten binnengekomen. Dat zegt Arno Bonte, fractievoorzitter in Rotterdam. De meeste klachten, vaak over geluid, komen uit de regio’s Den Haag en Rotterdam.
Bronnen: Nederlands Dagblad (dec 23, 2011),?AD/Rivierenland (22 nov 2011) ,?Leeuwarder Courant (22 dec 2011),?Noordelijke Dagblad Combinatie / Leeuwarder Courant (22 dec 2011),?Algemeen Nederlands Persbureau ANP (5 nov 2012),?Dagblad De Limburger (29 sept, 2012),?de Volkskrant (23 dec 2011),?AD/Amersfoortse Courant (29 sept 2012),?Brabants Dagblad (27 dec 2012),?Dagblad van het Noorden (23 dec 2011),?NRC Handelsblad (24 dec 2012),?De Twentsche Courant Tubantia (17 nov 2012),?De Gelderlander (6 nov 2012)