Onderstaand artikel verscheen eerder in het magazine van?IPA-Nederland:
De digitalisering van de samenleving is een gegeven.?Een belangrijk onderdeel van deze ontwikkeling is?de opkomst en het gebruik van internet. Een groot?deel van de Nederlandse bevolking en van het Nederlandse?bedrijfsleven is actief op internet. Omdat?de politie als frontlinieorganisatie midden in de samenleving?staat, is het noodzakelijk op de hoogte te zijn van de ontwikkelingen op het gebied van internet?en in te spelen op de kansen die internet biedt.?Aan alles merk je dat het ons als politie ernst is bij?te blijven en onze medewerkers zodanig toe te rusten,?dat ze de burger op een verantwoorde manier?kunnen helpen bij zaken die op de digitale snelweg?spelen. Verderop in het artikel zal ik ontwikkelingen benoemen, die ons daarbij helpen of moeten gaan?helpen.
Social media: het nieuwe dna
Dit is het boek dat Frank Smilda, kwartiermaker van?de Dienst Regionale lnformatie Organisatie van Noord-Nederland schreef met Arnout de Vries van TNO.?Social media zorgen voor een nieuwe revolutie in de opsporing,?zoals DNA dat dertig jaar geleden was. Maar?social media spelen hierin een dubbelrol. Net als DNA?is het een belangrijke informatiebron. Maar het is tevens?het nieuwe platform waarop de ‘digitale’ rechercheur?en de online Sherlock Holmes (samen) werken aan opsporing.?Social media democratiseren de opsporing en?maakt de rol van burgers hierin nog belangrijker. Dit vereist?een verandering van het ‘DNA’ van iedere agent, een?’gamechanger’ in alle facetten van het politiewerk.
ln ons personeelsblad 24/7 was al een artikel te lezen?over het “Speuren op Social Media”. Daarin konden?we lezen dat de korpsleiding heeft ingestemd met een?meerjarig programma dat als doel heeft het gebruik van?social media in te bedden in alle (operationele) politieprocessen.?Dit is een nobel streven, want we kunnen als?politie natuurlijk niet meer om de digitalisering van de?samenleving heen. ln alle politieprocessen speelt de digitalisering?een rol, of dat nu bij lntake, bij Handhaving?of bij Opsporing is. Martine Vis van de Eenheidsleiding?Rotterdam is landelijk verantwoordelijk voor de inbedding?van social media binnen de politie.
Het programma zelf geeft aan dat social media niet?meer weg te denken zijn uit onze maatschappij. Mensen?gebruiken social media om elkaar te betrekken, te?informeren en te be?nvloeden met in hun kielzog de reguliere media. De gevolgen hiervan kunnen groot zijn:?voor bestuurders, politie, het Openbaar Ministerie, maar?ook voor de burger zelf. Recente voorbeelden zijn de?publieke verontwaardiging over de verdachten van uitgaansgeweld?in Eindhoven (camerabeelden) en een?ogenschijnlijk onschuldige Facebook-uitnodiging die?leidde tot grote ongeregeldheden in Haren (Project X).?Social media brengen nieuwe mogelijkheden met zich?mee, maar ook vele (bestuurlijke) dilemma’s en vragen.?Het proces lijkt soms ongrijpbaar en het is zelfs de vraag?of ‘grip krijgen’ ?berhaupt nog aan de orde is. Veel overheidsorganisaties?worstelen dan ook met de vraag hoe?men moet omgaan met een verschijnsel dat zo snel, invloedrijk?en schijnbaar stuurloos is.
Om de verbinding met de samenleving niet te verliezen,?moet de politie mee gaan in deze ontwikkeling. Social?media bieden de politie daarbij ook nieuwe mogelijkheden?verbinding te maken in de haarvaten van de maatschappij?met online gemeenschappen en individuele?burgers. Korlom, de komst van social media heeft een?nieuwe dimensie aan het politievak toegevoegd.?Het gebruik van sociale media in het politiewerk is een?steeds belangrijker rol gaan spelen. Onderzoek er naar?staat nog slechts in de kinderschoenen. Tegelijkertijd?kunnen we dus ook constateren dat er al veel in gang?is gezet en dat er talloze praktische toepassingen zijn?ontwikkeld. Belangrijk is het om deze initiatieven ook
met elkaar te delen. Ook hierbij kunnen sociale media?een nuttige rol spelen. Met de komst van sociale media?is een dimensie aan het politievak toegevoegd die niet?genegeerd kan en mag worden , maar waar tegelijkertijd?nog een wereld te winnen valt…
Als politie gebruiken we de social media steeds meer?als opsporingsmiddel. Dat symboliseert de ‘z??r opvallende’?opmars van social media bij de politie afgelopen?jaar. Veel politiemensen zijn te vinden op Twitter en ook?de vele filmpjes die via Youtube online zijn gezet, missen?hun doel niet. Deze filmpjes zijn al miljoenen keren
bekeken. Dat maakt het gebruik van social media door?ons als politie tot een krachtig middel waarvan steeds?meer gebruik wordt gemaakt. Mede dankzij successen?worden politiekorpsen enthousiast over het gebruik van?social media en het betrekken van burgers bij het politie?werk. We beginnen opsporingssites en verspreiden opsporingsberichten?via eigen profielen op Faeebook en?Twitter. Daarnaast plaatsen we op YouTube bewakingsbeelden?van misdrijven. Vaak wordt daarin verwezen?naar de traditionele media: opsporingsprogramma’s op de landelijke en regionale televisie. Het jaar 20’13 liet zien dat dit middel steeds vaker wordt ingezet door politiekorpsen over de gehele wereld.
Ontwikkelingen
Buiten de sociale media moeten we?als politie ook op andere gebieden?binnen de digitale wereld thuis raken.?Vanaf 2008 tot 2013 werkte het Programma?Aanpak Cybercrime (PAC)?samen met de toenmalige regio’s die?op het gebied van digitalisering iets?wilden ontwikkelen. Een greep uit?wat er zoal is ontwikkeld en tot stand?gebracht volgt hier onder.
E-learning lntake
Aanleiding
De burger doet steeds meer aangifte?van cybercrime gerelateerde zaken?(zoals hacken, internetfraude, zedendelicten?via MSN).?Het eerste aanspreekpunt van de?burgers hierbij zijn de intakeorganisaties?en de callcenters.?Wanneer Service & lntake en de?Callcenters niet bekend zijn met?deze vormen van criminaliteit, niet?bekend zijn met de terminologie of?niet weten hoe de melding afgehandeld?dient te worden heeft dit twee?grote gevolgen:
- De burger voelt zich niet geholpen?en blijft wellicht gedupeerd, een?volgende keer zal de burger dan?ook weinig vertrouwen hebben?om weer aangifte te komen doen.
- Bepaalde (vormen van) criminaliteit?en strafbare feiten worden?niet aangepakt en blijven onopgemerkt.
Maar ook wanneer de melding?geen strafbaar feit betreft zal aan?de burger uitgelegd moeten worden?waarom dat zo is. Burgers en?bedrijven moeten met vragen of advies,?op het gebied van cybercrime?en cybersafety bij de politie terecht?kunnen.
ln een onderzoek van het Lectoraat?Cybersafety van de Noordelijke Hogeschool?in Leeuwarden in 2009?blijkt dat de kennis over computer-?en internetcriminaliteit op grote?schaal ontbreekt bij Service & lntake?eenheden en de Callcenters. Dit?is onwenselijk omdat zij het eerste?contact vormen met de burger (Politie en Cybercrime Intake en Eerste opvolging, Een onderzoek naar de intake van het werkaanbod cybercrime door de?politie – Lectoraat cybersafety, Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, 20 maart 2009. Zie het volledige onderzoek onderaan dit blog).
Doelstelling
De doelstelling van dit project is om?alle (toekomstige) medewerkers lntake?en Service (baliemedewerkers,?medewerkers callcenter, etc.) op te?leiden en te voorzien van de kennis?en kunde op het gebied van cybercrime?die voor hun functie nodig is. Zodanig?dat ook het vertrouwen van de?burger en het bedrijfsleven groeien.?ln het district Noord- en Oost- Gelderland?is deze e-learning op grote?schaal aan de medewerkers aangeboden.
Handreiking lntake
De handreiking intake cybercrime,?”Alledaags Politiewerk in een gedigitaliseerde?omgeving” is een praktische?beschrijving van verschillende?facetten die van belang zijn?voor de intake van aangiften cybercrime?door de politie. lntakers van?de politie kunnen de handreiking?gebruiken wanneer zij een aangifte?cybercrime opnemen. De handreiking?richt zicht op algemene kennis.?Het is een informatief boekwerk?en niet normatief. Het boekwerk?geeft geen procedurebeschrijvingen,?schrijft dus niet voor volgens welke?stappen de intake moet verlopen.?De Handreiking is als boekwerk beschikbaar?binnen de Eenheden, maar?is ook te raadplegen op Politiekennisnet.
Open Bronnen
De training Gebruik Open Bronnen?via lnternet (GOBI) stimuleert het?gebruik van open bronnen en bevordert?kennis op het gebied van een?veilig gebruik van internet. Het is?gericht op het opdoen van ervaring?en delen van kennis van het zoeken?binnen open bronnen op internet.?Deze training is in opdracht van politie?Haaglanden en in samenwerking
met het Programma Aanpak Cybercrime?(PAC) ontwikkeld. Doel van de?training is medewerkers binnen alle?processen te faciliteren en te ondersteunen?in hun werk door ze, op?een veilige manier, gebruik te laten?maken van informatie uit open bronnen?op internet in de dagelijkse politiepraktijk.?Tijdens de projectfase in?Haaglanden heeft het project GOBI?geleid tot belangrijke successen.?Een van de successen is dat het gebruik?van informatie uit open bronnen?binnen de projectperiode aan?meer dan 460 zaken een positieve?bijdrage heeft geleverd.?De training is op dit moment beschikbaar?voor het hele land en zal?via het Programma Social Media?verder worden uitgerold.
Vijfdaagse / e-Iearning tactisch?rechercheurs
Vanaf 2009 tot 31 december 2012 is?het Programma Aanpak Cybercrime?actief met stimulering en organisatie?van een opleidingsaanbod voor de?algemene tactische recherche. Dit?aanbod bestaat uit twee trainingen,?namelijk
- een 5daagse training via contactonderwijs,?die wordt verzorgd?door de Politieacademie en
- een variant daarop die deels via elearning?plaatsvindt en wordt verzorgd?door de Deloitte Academy.
lnhoudelijk zijn de trainingen vrijwel?gelijk.
Het vijfdaagse trainingsprogramma ‘Digitalisering in de?Opsporingspraktijk’ van de Politieacademie komt voort?uit het Landelijk Project Digitaal Opsporen (LPDO) en is?sinds 2004 in uitvoering. ln opdracht van de Board Opsporing?heeft het PAC in 2008 de training ge?valueerd.?Daaruit bleek de behoefte van de korpsen aan een flexibele?opleidingsvariant. Als antwoord heeft het PAC in?opdracht van de Board Opsporing in 2009 een verkorte,?deels via e-learning te volgen, opleiding voor tactische?rechercheurs en leidinggevenden laten ontwikkelen.?Sinds 1 januari 2010 worden beide opleidingen aan de?korpsen aangeboden.
Compronet
ComProNet – het Community Protection Network – is?een high-tech sensor- en social mediaproject om sneller?hulp te bieden bij incidenten en te zorgen voor meer?heterdaadjes. Het gaat uit van actieve wederkerigheid?(tweerichtingsverkeer).?Binnen ComProNet werken burgers, particuliere en publieke?bedrijven, professionals, politie, brandweer, ambulance?en sensoren samen om criminaliteit terug te?dringen via de smartphone.?De politie is hierin een hulpverlener of ondersteuner en?daarmee nadrukkelijk (net als de burgers) onderdeel van?ComProNet. Hierdoor werken burgers en overheid samen?aan het veiliger maken van de maatschappij. Om?de burger goed te informeren en te betrekken maakt?ComProNet gebruik van slimme software om incidentmeldingen?en aanvullende informatie te ontvangen, te?verwerken en acties uit te zetten. Het systeem bekijkt de?inzetmogelijkheden van deelnemers in de buurt van een incident, die kunnen bijdragen aan de oplossing van het incident en faciliteert de onderlinge communicatie tussen de deelnemers aan een incident.
De pilots, die gehouden werden in Groningen, Assen en?op Schipholwaren een groot succes.?Eind 2012 draaide een ComProNet pilot in Assen. Via?de iPhone stonden ondernemers, politie, beveiliging en?gemeente zes weken lang in contact met elkaar, en het?werkte. Het aantal aanhoudingen en boetes steeg, het?gevoel van veiligheid ook. De politie was meestal zeer?snel ter plaatse, gewapend met de juiste informatie, tot?aan foto’s toe. 85% van de heterdaadjes is te danken?aan een burger.?ComProNet is de ideale tool om de opvolging door de?politie te versnellen en te verbeteren. Of ComProNet landelijk?wordt uitgerold is een beslissing die nog door de?nationale politie moet worden genomen. Het PAC heeft?de portefeuillehouder Digitalisering en Cybercrime verzocht?mogelijkheden te zoeken om de functionaliteit van?ComProNet verder te omtwikkelen.?Op dit moment doet de Nationale Politie er nog niets?mee, terwijl het in de uitvoering erg kan helpen heterdaadkracht?te verhogen. Het ligt “op de plank”.?Mochten er vragen bij jullie leven over hetgeen ik in dit?stuk heb uiteengezet dan kunnen jullie me altijd bellen.
Auteur: Bert Veltman,?Ambtelijk secretaris Hoofden Digitale Expertise