Erik Akerboom, korpschef van de Nationale Politie, wil burgers meer betrekken bij het politiespeurwerk. Dat zegt hij in een interview met De Telegraaf. Het gaat onder andere om het helpen terugvinden van gestolen auto?s.
Technologie en nieuwe initiatieven spelen volgens Akerboom een steeds belangrijker rol. Zo worden burgers nog meer betrokken bij de opsporing, onder andere via een ?Pok?mon-achtige? app met de naam ?Automon?. Hiermee kunnen burgers samen met de politie gestolen auto?s opsporen. Dat gebeurt simpelweg door kentekens te fotograferen. Als een foto gemaakt wordt van een geregistreerd kenteken, kan de app-speler punten verdienen. Ook kunnen burgers via de app worden gevraagd op zoek te gaan naar een bepaald kenteken.
Experts waarschuwen: belonen met punten is gevaarlijk
Om de hulp van burgers beter te kunnen benutten is de politie bezig met de ontwikkeling van tenminste drie verschillende?apps. Bruikbare tips of?spelresultaten?worden?beloond met punten of prijzen.?Privacyexperts wijzen op de risico’s van het in spelvorm verzamelen van persoonsgegevens door burgers.
Privacyhoogleraar Gerrit-Jan Zwenne (Universiteit Leiden) is niet tegen burgeropsporing, maar vindt de beloning in de vorm van punten en cadeaus riskant. ‘Door er een spelletje van te maken nodig je mensen uit politieagentje te spelen’, zegt hij. ‘Dan loop je het risico dat ze te ver gaan. De apps moeten daarom heel duidelijk zijn over de randvoorwaarden, over waar de opsporing eindigt. Dat iemand niet voor eigen rechter gaat spelen als hij dankzij de Aut?mon niet alleen de gestolen auto aantreft, maar ook de chauffeur.’
Het risico van eigen richting door gamification ziet ook privacyexpert Bart van der Sloot (Universiteit Tilburg). ‘Het doet ook geen recht aan de ernst van het opsporingswerk’, zegt hij. ‘Het machtsmonopolie ligt bij de politie en die draagt dit nu deels over aan de burger in spelvorm. Ik vind dit onethisch.’
Volgens Sven?Brinkhoff,?strafprocesdeskundige?aan de Universiteit in Nijmegen, zou je door de?apps?een hele ‘fanatieke club mensen’ kunnen krijgen. “Aan de ene kant is het bijna lachwekkend, maar het is bloedserieus”, zegt?Brinkhoff. “Kliklijnen, elkaar in de gaten houden, wil je zo’n samenleving?” Volgens hem zitten er bovendien risico’s aan verbonden die niet onderschat moeten worden. “Wat als een burger direct wordt geconfronteerd met een crimineel?”
Bas?Filippini?van Privacy First noemt het hele idee ‘een heel eng verhaal’.?”Dit kan niet de bedoeling zijn”, zegt?Filippini. Hij snapt de goede bedoelingen, maar noemt het ‘spionnetje spelen’ vooral een ‘gevaarlijke ontwikkeling, die heel hype- en sensatiegevoelig is’. Volgens hem is er niet goed nagedacht over de mogelijke consequenties voor de privacy. De foto’s of gegevens van misschien wel onschuldige mensen worden op deze manier namelijk ook verzameld. Wat daar vervolgens mee gebeurt is volgens?Fillipini?helemaal niet goed onderzocht. “Zo’n?app?is leuk, maar niet wenselijk.”
Toch vindt?Brinkhoff?het aan de andere kant wel een begrijpelijke actie van de politie. “Ze hebben capaciteitsgebrek, dus het is logisch dat je hulp?inschakelt van burgers.”
Een beroep doen op de ‘burgerdetective’ is niet uit luiheid van de politie, zegt hoofd innovatie van de Nationale Politie Hans Sch?nfeld, maar een volgende stap in de nieuwe strategie van het korps, waarbij vergaande samenwerking wordt gezocht met bedrijven en burgers. ‘Wij komen gewoonweg niet aan alles toe. Bovendien weten wij uit onderzoek dat vier op de vijf burgers een bijdrage willen leveren aan het veiliger maken van ons land.’
‘We willen meer midden in de samenleving staan door burgers bij ons werk te betrekken’, zegt Sch?nfeld. ‘Niet alleen v??r de mensen werken, maar ook m?t.’ Door wijkagenten mee te laten praten in chatgroepen van buurtbewoners probeert de politie al langer het contact met burgers te verbeteren.
Het laten ontwikkelen van de apps kost de politie gemiddeld 50 duizend euro per stuk, maar ze komen er alleen als blijkt dat ze ook echt werken. Begin volgend jaar verwacht te politie te testen met de auto zoekapp Aut?mon en de vermisten-app Samen Zoeken. Van de derde app, waarbij burgers kunnen helpen bij het oplossen van een inbraak, is nog niet duidelijk wanneer die af is. ‘Vanwege de koppeling met vertrouwelijke databases ontwikkelen we die zelf’, zegt Sch?nfeld. ‘En dit duurt bij ons nu eenmaal langer dan bij commerci?le bedrijven.’
Automon
Als een camera langs een weg een nummerbord herkent uit de database met gestolen auto’s, wordt een bericht gestuurd naar de app-gebruikers in de buurt van die camera. Daarin staat het nummerbord van de auto, evenals kleur en merk. In plaats van de mobiele jacht te open op virtuele beestjes, kan serieus worden uitgekeken naar de gestolen wagen. Wordt die gevonden, dan kan via de app de locatie worden doorgegeven en stuurt de politie zo snel mogelijk een sleepwagen – punten binnen.
Status van app: proef-lancering in januari.?
Sch?nfeld zegt dat de politie werkt aan duidelijke instructies voor gebruikers. ‘Als uit de tests blijkt dat de app problemen oproept – en niet oplost – stoppen we dit experiment en komt Aut?mon er niet’, zegt hij. ‘Ook dat is innovatie.’
Bronnen:?Telegraaf, Beveilgingsnieuws,?RTL Nieuws, Volkskrant