De reconstructie
Op 4 augustus 2011 werd?de 29-jarige Mark Duggan door de politie in Londen neergeschoten bij een poging hem aan te houden. Hij stierf aan zijn?verwondingen. De dood van Mark was de aanleiding voor massale rellen in Londen en andere?Britse steden, de ergste sinds de Brixtonse rellen.
Al snel werd een?Facebookpagina?geopend ter nagedachtenis aan de 29-jarige Duggan. Deze post op Facebook trok de belangstelling van de Britse media en politie:
Het lijkt erop dat deze post de lont in het kruitvat is geweest, in combinatie met tweets waarin aangekondigde doelwitten stonden, vergezeld van foto?s van leeggeplunderde winkels en uitgebrande politiewagens. Niet erg clever, omdat de Britse politie ook actief is op sociale media en BlackBerry-gebruikers weet te achterhalen en te vervolgen, zoals deze tweet van BBC News laat zien:
18-year-old woman from east London charged under Serious Crime Act for using Blackberry messenger to encourage others to take part in #riots
— BBC Breaking News (@BBCBreaking) August 12, 2011
Gewelddadige confrontaties tussen honderden, vooral jeugdige, relschoppers en de Engelse?politie. Ze begonnen op 6 augustus?in Tottenham?in Noord-London?en verspreidden zich later naar andere wijken en steden, waaronder Birmingham, Manchester, Liverpool, Nottingham, Bristol en Medway. Tijdens de rellen werden auto’s, winkels en huizen in brand gestoken en ook werden er winkels geplunderd. Op 9 augustus viel het eerste dodelijke slachtoffer van de rellen in het Zuid-Londons?stadsdeel Cryodon. Op 10 augustus vielen er drie doden in Birmingham; zij waren onderdeel van een?burgerwacht.?Een van de drie mannen die in de nacht van dinsdag op woensdag omkwam bij de rellen in Birmingham, stierf voor de ogen van zijn vader. Die probeerde zijn zoon te reanimeren, maar tevergeefs.
Een 68-jarige man in Londen die tijdens de ongeregeldheden was aangevallen toen hij een vuurtje probeerde te doven, overleed op 11 augustus in het ziekenhuis aan zijn verwondingen.?In Londen werden er 16.000 extra agenten ingezet.?
Premier Cameron wijst naar de politie, zo bleek tijdens het debat in het parlement. Volgens de premier ziet de politie de rellen teveel als een probleem met de openbare orde, en niet als criminaliteit.?Tijdens het debat bleek dat er binnen de politiek veel onenigheid is over de oorzaken en mogelijke oplossingen van de rellen.
Conservatieve parlementari?rs stellen dat een slechte opvoeding en slecht onderwijs de boosdoeners zijn. Links meent dat er veel kansloosheid is als gevolg van bezuinigingen en gebrek aan banen.
Intussen maken rechtbanken overuren om het grote aantal arrestanten te verwerken. Er zijn alleen al in Londen nu bijna 1000 verdachten aangehouden.?De situatie is chaotisch. Soms is onduidelijk welke arrestanten waar zijn ondergebracht. Voor de rechtbanken staan busjes met verdachten in de file.?Scotland Yard deed donderdagochtend invallen bij verdachten. Daarbij zijn niet alleen arrestaties verricht, maar zijn ook goederen in beslag genomen die vermoedelijk afkomstig waren van plunderingen.
De media deden uitgebreid verslag van de rellen. Zowel het nieuwskanaal van de BBC?als SkyNews?zonden dagelijks rechtstreekse beelden uit van de rellen. Sociale media, in het bijzonder de BlackBerry Messenger, speelden, naast de?klassieke media, een grote rol in het verspreiden van de rellen.De rellen werden gevoed door?en becommentarieerd op Facebook en Twitter. Twitter heeft nauwelijks een rol gespeeld bij het ontstaan van de rellen in Londen en andere Britse steden een paar weken geleden. Dat meldt de Britse krant?The Guardian.De krant analyseerde meer dan 2,5 miljoen tweets over de rellen en daaruit blijkt dat het sociale netwerk vooral gebruikt werd om te reageren op de onrust en plunderingen. De actieco?rdinatie vond vooral plaats met behulp van?BlackBerry Messenger (BBM). Met BBM is het mogelijk om een versleuteld bericht gratis te?versturen naar een grote groep mensen. Dankzij een uniek PIN-nummer kan alleen de?ontvanger het bericht lezen.?In Groot-Brittani? zijn BlackBerry?s goedkoper dan op het Europese vasteland en meer in omloop dan de iOS en Android-smartphones. Ruim eenderde van de Britse jongeren heeft?volgens een onderzoek van de Britse telecomautoriteit?een BlackBerry. Daarnaast is BlackBerry Messenger –pingen?in de volksmond-?gratis, kunnen je berichten naar meerdere mensen tegelijk sturen, en worden ze versleuteld verstuurd, waardoor gedacht wordt dat de autoriteiten de BlackBerry niet kunnen aftappen. Twitter is daarnaast geen handig medium om rellen te organiseren: de autoriteiten kijken mee.
Foto: Brand in Tottenham ten noorden van Londen op zaterdagavond.
The Guardian?verzamelde BlackBerry berichten, die aan duidelijkheid weinig te wensen overlaten.
?Everyone from all sides of London meet up at the heart of London (central) OXFORD CIRCUS!!, Bare SHOPS are gonna get smashed up so come get some (free stuff!!!) fuck the feds we will send them back with OUR riot! >:O Dead the ends and colour war for now so if you see a brother? SALUT! if you see a fed? SHOOT!?
Vlak voor het uitbreken van de rellen in Enfield op zondag werd deze oproep gepingt.
?Everyone in edmonton enfield wood green everywhere in north, link up at enfield town station, at 4 o clock sharp!?
Jenny Jones, kandidaat voor de burgemeestersverkiezingen in Londen in 2012 maakte direct haar eigen analyse over?who is to blame ?(ze was er snel bij):?als er meer politieagenten waren, zouden ze meer tijd hebben om alle Twitterberichten en Facebookposts door te nemen. ?It?s quite possible if they had more resources they could have picked up on this.?
Slechts door een overmacht van politie in de straten wist de overheid de rellen?te bedwingen. BlackBerry Messenger bleek heel effectief te zijn in het organiseren van de?mensen op straat en het identificeren van doelwitten, volgens een relschopper zelfs met?militaire precisie. Het was bijvoorbeeld mogelijk om direct dezelfde ?informatie te zenden naar?alle contacten, soms honderden tegelijk. Ook werd geadverteerd voor middelen voor de rellen,?zoals handschoenen, maskers of petroleumbommen. Daar waar BlackBerry Messenger en?Facebook het belangrijkste medium waren voor het organiseren van de rellen, werd Twitter?meer gebruikt als nieuwsbron met reportages en actualiteiten over de rellen. Overigens?werden ook liveblogs van traditionele media gebruikt om te zien waar politietroepen zich?bevonden.
Dat de overheid een invloedrijke rol toekent aan het pingen, blijkt uit de oproep van enkele Britse parlementari?rs om het pingen tijdelijk te verbieden. Een linkse Nederlandse politicus kwam ook met dit weinig democratische idee.
Waarom zet niemand BlackBarry Messenger uit in London? Lijkt me een effectieve manier de 'organisatie' van nieuwe rellen te ontregelen #dtv
— Diederik Samsom (@diederiksamsom) August 8, 2011
Censuur
Groot-Brittanni? onderzoekt de invloed van social media bij de rellen. Dat heeft premier Cameron laten weten. Is het een goed idee om een censuur in te stellen? Cameron sluit niet uit dat het gebruik van social media aan banden wordt gelegd. ?”Wij werken samen met de politie, de inlichtingendiensten en bedrijven om te kijken of het goed zou zijn om mensen het communiceren via deze websites en diensten onmogelijk te maken als wij weten dat zij geweld, onrust en criminaliteit beramen”, aldus Cameron.
Drempel
Eerder deze week kwam de berichtendienst BlackBerry Messenger al onder vuur te liggen. De relschoppers zouden daar veel gebruik van maken om informatie uit te wisselen.
Volgens social-media expert Edwin Res van Social Inc., een bureau voor social media marketing, verlagen social media inderdaad de drempel om groepen bij elkaar te krijgen die rotzooi willen trappen.?Toch lijkt het hem geen goede stap om deze manier van communicatie aan banden te leggen: “Dat voelt een beetje als censuur zoals China of Noord-Korea dat doet. Dat kan je niet maken.”?Cameron kan de social media beter op een positieve manier gebruiken, stelt Res: “Vraag de mensen die iets zien, dat direct te melden.”
Premier David Cameron wil dat relschoppers geband worden van social networksites als Twitter en Facebook, naar aanleiding van de?rellen in Londen en andere Engelse steden?twee weken geleden. Maar of dat voorstel nog steun krijgt, is maar de vraag. De minister van Binnenlandse Zaken, Theresa May?wil inventariseren wat de grote sociale netwerken zouden kunnen doen om onrust te beperken, in plaats van de sites af te sluiten. Ook wil ze kijken hoe de overheid gebruik kan maken van de websites, dus hoe politie en netwerksites kunnen samenwerken – wat nog een interessant discussiepunt kan worden. Zij wenst dat?de sociale netwerken meer verantwoordelijkheid nemen voor wat er op hun websites gepost wordt. En Twitter en Facebook moeten aantonen wat ze al doen om berichten die oproepen tot geweld te verwijderen. Facebook zegt dat ze ten tijde van de rellen in de Britse hoofdstad meerdere “geloofwaardige bedreigingen” hebben verwijderd. En Research in Motion, het Canadese bedrijf dat de BlackBerry maakt, moet uitleggen welke delen van hun Messenger priv? of gecodeerd zijn. Relschoppers zouden vooral met Ping van BlackBerry gecommuniceerd hebben.?De Amerikaanse bedrijven gaan de overheid ten sterkste afraden om noodmaatregelen te nemen die een nieuwe vorm van internetcensuur zouden kunnen inluiden.?De sociale netwerken willen uitleggen wat zij gepaste maatregelen vinden tegen provocerend materiaal. Bedrijven kunnen gedwongen worden om berichten van gebruikers aan de politie te overhandigen. En de Britse politie wist enkele ongeregeldheden te voorkomen door priv?-berichten op de BlackBerry te onderscheppen. Dat is mooi, maar hoe ver mag de politie hiermee gaan?
Een social mediablokkade bleek?een onzalig plan. Deze is dan ook fel bekritiseerd, onder meer in een open brief van?Open Rights Group, Amnesty International en Index on Censorship en anderen. Gelukkig lijkt de regering tot inkeer te zijn gekomen, zo?schrijft The Guardian. Een woordvoerder van de regering liet weten dat een blokkade van de baan is:
?The discussions looked at how law enforcement and the networks can build on the existing relationships and co-operation to prevent the networks being used for criminal behaviour. The government did not seek any additional powers to close down social media networks.?
De volgende vraag is natuurlijk: aan wat voor ?co-operation? zou de Engelse regering denken ? zeker als die bedoeld is om rellen te?voorkomen? Dit verhaal krijgt vast nog een vervolg.
Riot Clean Up?
Via bovenstaande account werden inwoners van Londen en andere getroffen steden en wijken opgeroepen om hun wijken en steden op te ruimen. Hier kwam massaal reactie op: @RiotCleanUp?heeft op dit moment maar liefst zo?n 86.419 followers, en dat op slechts enkele dagen. Mensen komen dan ook massaal op straat met de bezem in de aanslag om alles terug op te kuisen.
En dat het werkt is te zien in?deze fotoserie.?Ondertussen zijn er ook nog andere Twitter accounts opgericht met gelijkaardige doelen:?@RiotCleanUpBrum?@RiotCleanUpManc?@riotcleanupWolv?@cleantottenham?@RiotRescue?@RiotRescue?bijvoorbeeld wilt mensen en idee?n samenbrengen om de kleine handelaars die overvallen en geplunderd zijn tijdens de rellen. En ook YouTube wordt gebruikt om een anti-rellen boodschap te verkondigen. Zo heeft rapper Guvna B een video online gezet waarin hij mensen verzoekt om te stoppen met de rellen: ?A track pleading with the youth involved in the current UK riots to stop?.
Ook zijn er burgers die YouTube gebruiken om hun afschuw uit te spreken over de rellen. Bekijk bijvoorbeeld onderstaande video waarin een burgerjournalist aan de plunderaars vraagt of ze trots zijn op zichzelf?
Burgeropsporing na de rellen
Afgelopen donderdag een interessant artikel van Eva de Valk in de NRC. Hieronder een weergave van het artikel aangevuld met achtergrondinformatie.
Burgers ontdekken de mogelijkheden van internet als digitale schandpaal, blijkt bij de rellen in Groot-Brittanni?. Op straat weren burgers zich tegen relschoppers met honkbalknuppels, op internet plaatsen ze foto’s van plunderaars met het verzoek extra informatie te sturen. Maandag zijn twee van zulke ‘name-and-shame’- sites opgericht: ‘Catch a Looter’ en ‘Identify the London Rioters’. ,,Ik wil laten zien dat gewone mensen dit gedrag niet accepteren en actie ondernemen”, zegt de oprichter van ‘Catch a Looter’.
Ook de Britse politie heeft?beveiligingsbeelden?van vermeende Londense relschoppers prijsgegeven op internet. Opvallend niet genoeg alleen op hun eigen website, maar ook via Flickr (Metropolitan Police?Flickr account), een site waar particulieren foto’s kunnen delen. De boodschap: weet je wie deze mensen zijn, neem contact op met het onderzoeksteam.?En ondertussen werd er ook een?Google Group?aangemaakt, ?London Riots Facial Recognition? waarbij men hoopt via gezichtsherkenningstechnologie mogelijke daders te kunnen laten vervolgen.
In Groot-Brittanni? wordt traditioneel niet moeilijk gedaan over de privacy van verdachten. Het land heeft de meeste beveiligingscamera’s ter wereld en anders dan in Nederland plaatsen kranten zonder pardon foto’s van verdachten. Vandaag plaatst The Times foto’s van vermeende relschoppers op acht pagina’s.?Foto’s van verdachten op internet leiden tot nieuwe dilemma’s. Waar bij de foto’s van de politie kan worden aangenomen dat ze alleen foto’s plaatsen van mensen waarbij een redelijk vermoeden van schuld is, is dat bij particuliere sites minder vanzelfsprekend. Hoe weten we dat de mensen die we zien daadwerkelijk betrokken waren?
‘Identify the London Rioters’ bestaat uit een lange reeks foto’s van jongens en meisjes die met tassen vol kleding, computers en plasmatv’s door Londen sjouwen. Bij elke foto kan de bezoeker aanklikken of hij de afgebeelde persoon kent en zo ja, extra informatie doorgeven. Ook kunnen nieuwe foto’s worden geplaatst. Het is niet duidelijk wie er achter de site zit en wat het beleid is ten aanzien van de geplaatste afbeeldingen. Een verzoek om extra informatie te verschaffen blijft onbeantwoord.
De oprichter van Catch a Looter is wel bereid om de pers te woord te staan. Om veiligheidsredenen wil hij anoniem blijven, en hij beantwoordt vragen uitsluitend via e-mail.?Hij kwam op het idee voor de site toen iemand op Twitter voorstelde om de relschoppers terecht te stellen via internet, schrijft hij. ,,We waren het erover eens dat de plunderaars niet handelden uit sociaal-economische motieven, maar dat ze wilden profiteren door gestolen goederen te verkopen, of simpelweg een nieuwe tv wilden. Het kostte een uurtje om de site te ontwerpen en een paar foto’s te plaatsen. Vanaf dat moment ging het vanzelf.”
Aanvankelijk plaatste hij foto’s die al op internet stonden. Nadat nieuwssites over zijn initiatief schreven en #CatchaLooter trending topic werd op Twitter, werden nieuwe foto’s direct naar hem opgestuurd.?Veel van het materiaal besloot hij niet te publiceren. ,,Sommigen stuurden Facebookfoto’s op van anderen of foto’s waarop niet duidelijk was wat er te zien was. Ik heb geprobeerd alleen foto’s te plaatsen waarbij overduidelijk sprake was van plunderen. Ik wil mensen niet vals beschuldigen.”?Al snel groeide het werk hem boven het hoofd. ,,Ik heb een baan en een gezin”, schrijft hij. Sinds gisterochtend, ??n dag na de oprichting van de site, accepteert hij daarom geen nieuwe foto’s meer en verwijst hij mensen met tips en foto’s door naar de site van de politie.?De al geplaatste foto’s blijven staan. Wel plaatste hij een waarschuwing op zijn site: ‘Het moge duidelijk zijn dat het verschijnen in een foto niet betekent dat iemand schuldig is. Het dragen van een bivakmuts of het vervoeren van spullen is niet illegaal.’
De dinsdag opgerichte Google discussiegroep ‘London Riots Facial Recognition’ gaat verder dan het vragen om tips: zij willen beveiligingsbeelden en foto’s van de rellen analyseren met gezichtsherkenningstechnieken. Dat is nu nog niet mogelijk, maar in de nabije toekomst misschien wel. ,,We zijn een groep computerprogrammeurs die technologie willen inzetten om te helpen”, schrijft de beheerder van de groep per e-mail.?De groep gebruikt alleen beelden die zijn vrijgegeven door de politie, en willen niet dat hun techniek wordt gebruikt om mensen direct te beschuldigen.?Maar in eerste instantie gaat het om de technische uitdaging, schrijft de beheerder. ,,Ons doel is om te experimenteren met technologie, we willen niet in sociale en ethische discussies verzeild raken. We zullen onze Google-groep binnenkort sluiten om ons buiten de schijnwerpers op het technische handwerk te concentreren.”?’Ik wil mensen niet vals beschuldigen’ – oprichter website Catch a Looter.
Hulp van buiten: Bill Bratton?
Het besluit van premier Cameron om de Amerikaanse oud-politiecommissaris Bratton als adviseur straatgeweld aan te stellen, is bij de Britse politie?niet lekker gevallen.?Bill Bratton, oud-politiechef van New York, Boston en Los Angeles, gaat de Britse regering helpen bij het bestrijden van ongeregeldheden en het in kaart brengen van bendes.?Politiechef Hanson van Manchester is boos over de benoeming van iemand ?die 5000 mijl verderop woont?. Hij zei dat in zijn korps met woede, teleurstelling en ongeloof is gereageerd.?Volgens Hanson heeft de Britse politie het bij de onlusten uitstekend gedaan. ?Het enige wat we nodig hebben is meer geld, en geen bezuiniging van 20 procent. Lees meer over Bill Bratton in ons artikel over hem.
Bronnen:?
Baker 2011: Baker, Stephanie Alice, ?The Mediated Crowd: New Social Media an New Forms of?Rioting?, Sociological Research online, 30 november 2011.
Ball, & Brown 2011: Ball, J. & Brown, S, ?Why BlackBerry Messenger was rioters’ communication?method of choice?, Guardian.co.uk, 7 December 2011.
Duivestein en Bloem 2012: Duivestein, S. en Bloem, J., ?De zwarte kant van sociale media?2012. Alarmbellen, analyse en de way-out?, Frankwatching, 2012.
Sander Duivestein,?Inzet sociale media bij bestrijding rellen in Londen, Frankwatching, 2011